Burc Karakas · 11 Kasım 2020
Ekonomi haberleri söz konusu olduğunda bazı terimleri merak eder dururuz. Bunlardan bir tanesiDöviz yükselişi bir diğeri ise Cari Açık. Peki bu cari açık nedir? Bu konuyu sizler için ekonomi bölümü yetkililerinden araştırdık.
Bir ülkenin ürettiği malların dış ülkelere satışı sonucu elde edilen gelirin (ihracatın), yine aynı ülkenin yurtdışından edindiği ürün ve hizmetlere (ithalat) harcanan miktardan az olması durumudur .
Detaylı bir şekilde araştırma yapmadan önce sizlere formülize edilmiş halini de vermek isteriz ve o da ; ”Cari Denge = Mal Dengesi + Hizmetler Dengesi + Yatırım Gelirleri Dengesi + Cari Transferler” şeklindedir. Tam olarak bu formülün sonucu "-" li değerler olarak karşımıza çıkıyorsa bu bizim cari açığımızın olduğunu ve miktarını bizlere gösterir.
1-) En büyük önem arz eden madde: Devletlerarası ithalat ve ihracat dengesi
2-) Satılan ve satın alınan hizmetler hesabı: taşımacılık, turizm, sigortacılık vb. hizmetler ticareti
3-) Transferler hesabıdır. Yurtdışında çalışan ülke vatandaşları ve ülkede çalışan yabancı ülke vatandaşlarının getirdiği döviz giriş çıkışı olarak bilinir ve bu da oldukça etki sahibidir.
Uluslararası mal ticareti durumunda, yani ülkeler arası ithalat ve ihracat, cari açık oluşma olasılığı yüksektir. Taşımacılık, sigortacılık ve turizm gibi hizmetler, hizmetler hesabı kapsamı altında değerlendirilir. Transfer hesaplarında yani yurtdışında çalışan ülke vatandaşları ve ülkede çalışan yabancı ülke vatandaşlarının getirdiği döviz giriş çıkışında da cari açık oluşur. Bu üç durumun sonucunda ülkeye giren döviz ülkeden çıkan dövizden fazla ise cari açık vardır.
Cari açık hesaplamalarında ilk olarak ülkenin diğer ülkelerle olan finansal ödeşmeleri incelenir. Bu ödeşmeler cari denge ve sermaye hesabı olarak iki gruba ayrılır. Bunlardan ilk olan cari denge de kendi içerisinde 4 farklı dalda incelenmektedir. Bu 4 farklı unsur ve incelemeleri ise şu şekilde;
Mal dengesi :Yapılan ithalat ve ihracat işlemleri sırasında elde edilen malların döviz bazından toplam değerleri arasında oluşan farktır.
Yatırım gelirleri dengesi : Yabancı ülke kökenli iş insanlarının ülkenizde yaratacağı istihdam ve bu ülkeye yapacağı yatırım da oldukça önemlidir. Neticede başka bir ülkeden bizim ülkemiz sınırlarına döviz aktarımı söz konusu oluyor ve bu da fayda sağlar ama bu dengeyi kurmak için yerli şirketlerimizin yurtdışında gerçekleştirdiği yatırımları da hesaba katmak gerekir.
Cari transferler : Bir ülkenin yurtdışında yaşayan vatandaşlarının kendi ülkelerine katkı sağladıkları döviz miktarıdır.
Hizmetler dengesi: Bir ülkenin yurtdışındaki herhangi bir ülkeden aldığı turizm vb. hizmetler neticesinde ödediği döviz miktarıyla yurtdışında herhangi bir ülke için sağladığı hizmet servisi için aldığı döviz miktarının arasındaki farktır.
Hayalinizdeki üniversiteyi bulalım