Burc Karakas · 21 Mart 2019
Halk ozanı, gönüllerde yazdıkları ve seslendirdiklerinin yanısıra kişiliğiyle de yer etmeyi bilmiş Şatıroğlu Aşık Veysel'in 46. ölüm yıldönümünde kendisini anmak bizlerin görevidir. "Dostlar beni hatırlasın", "Uzun ince bir yoldayım", "Beni hor görme", "Güzelliğin on para etmez", "Kara toprak", "Atatürk'e ağıt" ve daha nice eserleri ile bedenen aramızda olmasa da hafızalarda, gönüllerde kendine yer bulan Aşık Veysel Şatıroğlu kimdir?
Aşık Veysel kimdir?
Veysel Şatıroğlu, 1894 yılında Sivas'ın Şarkışla ilçesine bağlı Sivrialan köyünde doğdu. Annesi Gülizar, babası Ahmet adında "karaca" lakaplı bir çiftçiydi. Veysel'in iki kız kardeşi, yörede yaygınlaşan çiçek hastalığına yakalanarak yaşamlarını yitirdi. Ardından Veysel de yedi yaşında aynı hastalıktan dolayı bir gözünü kaybeder. Kendi anlatımına göre;
"Çiçeğe yatmadan evvel anam güzel bir entari dikmişti. Onu giyerek beni çok seven Muhsine kadına göstermeye gitmiştim. Beni sevdi. O gün çamurlu bir gündü, eve dönerken ayağım kaydı ve düştüm. Bir daha kalkamadım. Çiçeğe yakalanmıştım... Çiçek zorlu geldi. Sol gözümde çiçek beyi çıktı. Sağ gözüme de, solun zorundan olacak, perde indi. O gün bugündür dünya başıma zindan"
Veysel'in anlatımına ek olarak çocuk yaşta çiftçilik yapan babasına yardım etmek adına bir gün ardından gitti esnada perdeli olan sol gözüne babasının hayvan gütmek için kullandığı sopanın sivri kısmının denk geldiği de söylenenler arasındadır.
Aşık lakabı alışı
Babasının, Aşık Veysel'e oyalanması için aldığı bağlamayla önce başka ozanların türkülerini çalmaya başladı. 1930 yılında Sivas Maarif Müdürü olarak görev yapan Ahmet Kutsi Tecer ile Kutsi Bey tarafından düzenlenen bir şairler gecesinde tanıştı. Kutsi Bey tarafından verilen destek ile birçok ili dolaşmaya başladı.
Âşık geleneğinin son büyük temsilcilerinden olan Âşık Veysel, bir dönem yurdu dolaşarak Köy Enstitüleri'nde saz hocalığı yaptı. 1965 yılında özel kanunla maaş bağlandı. 1970'li yıllarda Selda Bağcan, Gülden Karaböcek, Hümeyra, Fikret Kızılok, Esin Afşar gibi bazı müzisyenler Âşık Veysel'in deyişlerini düzenleyerek yaygınlaşmasını sağladı. Şarkışla'da her yıl adına şenlikler yapılır.
Eserlerinde Türkçesi yalındır. Dili ustalıkla kullanır. Yaşama sevinciyle hüzün, iyimserlikle umutsuzluk şiirlerinde iç içeydi. Doğa, toplumsal olaylar, din ve siyasete ince eleştiriler yönelttiği şiirleri de vardır. Şiirleri, Deyişler (1944), Sazımdan Sesler (1950), Dostlar Beni Hatırlasın (1970) isimli kitaplarında toplandı.1973 yılında akciğer kanseri sonucunda vefat etti. Ölümünden sonra Bütün Şiirleri (1984) adıyla eserleri tekrar yayınlandı.
Hayalinizdeki üniversiteyi bulalım