Kanada'da Öğrenci Olmak Hakkında Bilmeniz Gerekenler!

Dalhousie Üniversitesi (Halifax/NS, Canada) Bilgisayar Bilimleri bölümü 2015 yüksek lisans mezunu olarak Kanada’ da eğitim görmek isteyen arkadaşlarımla paylaşmak istediğim birkaç küçük nokta var.

“Kanada öğrenci olmak” şeklinde Google’ da arama yaparsanız yüzlerce farklı yazıda Kanada’nın, şehirlerdeki sosyal ortamların, insanların ve genel kültürün, gece hayatının, ücretlendirmenin vs. nasıl olduğu detaylı bir şekilde anlatılmış. Ben de aynı şeyleri ve “arabalar sizi kaldırımda görünce durup yol veriyor, inanılmaz!!”, “insanlar çok kibar, her şeye thanks ve sorry diyorlar!”  gibi klişeleri içeren bir yazı yazmaktansa, bazı yanlış bilinenlerden ve aramalarınız sonucunda okuduğunuz makalelerde muhtemelen erişemeyeceğiniz bazı bilgiler üzerinde duran bir paylaşım yapmak istiyorum.

Yine de çok kısa bahsedeyim: Kanada 4 mevsimi de hakkını vererek yaşayabileceğiniz, insanlarıın anormal derecede kibar ve saygılı olduğu ve ırkçılığın minimum seviyede olduğu (henüz hiç rastlamadım), futbol yerine buz hokeyinin oynayıp izlendiği(izlemesi çok zevkli), doğanın titizlikle korunduğu ve şehirlerin içlerin dahi doğal yaşama alanlarını bulabileceğiniz (adamlar araçların geçmesi için köprü yapmış, geyikler korkup geçemeiyor diye onlara da ayrı köprü yapmış), evde çeşmenizden akan suyun kapalı şişe sularından kat kat daha temiz olduğu, sağlık hizmetlerinin devlet tarafından karşılandığı, medeniyet seviyesinin arşa çıktıı sosyalizm tabanlı bir ülke. Aşağıdaki resimlerin hepsi Halifax’ın içinden çekilmiştir.




 

Üniversiteye Başvururken :

1. “Gerekli dökümanlar” listesinde genellikle size sunulmayan, fakat “ek belge” olarak başvurunuzda eklemeniz halinde pek çok getirisi olabilecek bazı önemli belgeler :

• Transkriptinizin üzerinde harf nortlarınızın 100’ lük sistemdeki karşılıkları yer almıyorsa (A:96-100, A-:90-96 … gibi ), okuldan bunu gösteren resmi bir belge alıp transkiptiniz ile birlikte başvurunuzda kullanınız. Ben ilk başta kullanmadım ve sonradan istediler; hem ekstra masraf çıkarttı, hem de az daha reddedilmeme sebep oluyordu.
• Eğer %100 ingilizce eğitim görmekteyseniz / gördüyseniz, okulunuzdan bunu açıkca belirten resmi bir belge alın ve “dil yeterliliği” nizi desteklemek için başvurunuza ekleyin, ciddi bir katkısı oluyor. Bu belge bazı okulların sizden TOEFL veya IELTS gibi dil sınavı puanlarınızın istenmemesini bile sağlayacaktır. Örneğin, Dalhousie Üniversitesi bu belge sayesinde benden yabancı dil sınavı puanı istememişti. Ayrıca, başvurmak istediğiniz okul(lar) TOEFL veya IELTS’ e girmenizi talep ediyorlarsa IELTS’i tercih etmenizi öneririm, yüksek not alması çok daha kolay.
• Niyet ve referans mektuplarınız oldukça önemli, satır satır okuyup dikkate alınıyor ve başvurduğunuz okuldan alacağınız puanınızı kritik bir şekilde etkiliyor. Niyet mektubunuzda neden o okulda okumak istediğinizi dile getirip bir miktar da kendinizi öveceksiniz, internette binlerce örneği var. Başvuracağınız okulun web sitesinde, çok büyük ihtimalle, istenilen referans mektubu taslak halinde bulacaksınız (bulamazsanız başvuracağınız departmanın sekreterliğine e-mail atarak sorunuz); başvurunuzda birebir o taslağı kullanmalısınız. Ek olarak, bazı okullar sizden referans mektuplarını kapalı ve mühürlü zarfın içerisinde göndermenizi beklerken, bazıları size referans olan hocalarınızın direkt olarak okula posta yoluyla göndermelerini talep etmektedir; nasıl sunmanız gerektiğinden emin olunuz. Son olarak, eğer 2 tane referans mektubu isteniyorsa 2 tane gönderin, ben 3-4 tane göndereyim garanti olsun demeyin, pek hoş karşılanmıyor.
   
• Eğer iş tecrübeniz var ise, özgeçmişiniz (CV) başvuru belgeleri arasında istenmese dahi mesleki tecrübelerinizi öne çıkartacağından az da olsa bir fark yaratabilir. Kabulünüzde olmasa bile, şans eseri CV’ nizi gören bir profesör tecrübelerinizden etkilenip sizinle çalışmak isteyebilir, kimbilir…

2. Çalışmak istediğiniz profesor(ler)e e-mail yolu ile ulaşarak, okula kabulünüz halinde on(lar)la çalışmak istediğinizi sebepleriyle birlikte ifade ediniz, yayınlarını incelediğinizi (birkaçının isimlerini ve ana düşüncelerini dile getirerek) ve çok etkilendiğinizi belirterek gönülleri kolayca fethedebiliyorsunuz J. Sizi kabul etmeleri halinde okula geldiğinizde danışman hocası arama zahmetiniz olmayacak, tezinize / projenize önceden başlayabilecek ve hocanızla birlikte burs(funding) imkanlarını takip edebileceksiniz. Belki de, profesörün bir öğrenciyi destekleyebilecek bütçesi var ve siz onunla iletişim kurduğunuz için bu bütçeyi size ayıracak…
    
3. Lisanstan mezun olmanızı beklemenize gerek yok, hala lisans okuyorken son sınıfa geçer geçmez başvurunuzu yapabilirsiniz.
    
4. Not ortalamanız yüksek ise (min. 3.50 / 4.00) burs almak istediğinizi başvuru formunuzda veya niyet mektubunuzda belirtiniz. Okulların burslu ve burssuz başvuruları için son başvuru günleri farklı zamanlarda oluyor, burluları genelde yılbaşı gelmeden tamamlıyorlar. Ertelemeyip en geç aralık ayı içerisinde bir sonraki sonbahar döneminde başlamak üzere başvurunuzu tamamlamanızı öneririm.
    
5. Dalhousie Üniversitesi’ nin 2017/2018 öğretim yılı için ücretlendirmelerine aşağıdaki linkten erişebilir, inceleyerek Atlantic Kanada’daki genel eğitim ücretleriyle ilgili tahmini fikir sahibi olabilirsiniz. Atlantic Kanada’daki okulları diğer eyaletlere göre çok daha pahalı durumda, ucuz üniversite arayanlara Saskatchewan eyaletinde bulunan okulları öneririm.
    

Eğitim : 

1. Profesörlerin genelinde ego nerdeyse hiç yok ve size yardımcı olabilmek için ellerinden geleni yapıyorlar. Konuyu anlamadığımızı söylediğimizde bire-bir ders dahi anlattılar. Sınavdan çekindiğimizi söyledik, bize çalışma soruları sağlayıp motive ettiler. Dünyanın en saçma sorusunu sorduk, yine de suratını ekşitip “bu ne biçim soru” demediler, tane tane açıklamadılar. 60 yaşındaki yüzlerce ödül almış profesörü yolda gördüğümüzde “Hello Geoge” diyoruz ve adam gülümseyerek bizimle konuşuyor. Ya da bize hep böyleleri denk geldi, bilemedim, elbette istisnaları vardır. Bir öğretmeniiz dersine başlamadan önce sınıftaki tüm öğrencilerinin (80+ kişi var) tek tek gözünün içine bakıp ve ismiyle hitap edip bir isteği olup olmadığını sorardı.
    
2. İlk haftadan itibaren dersler sert bir şekilde başlar. Her bir profesör, sanki yalnızca onun dersini alıyormuşsunuz gibi size yüklenir ve bir dönem bitene kadar ödevinizin veya sınavınızın olmadığı hatrı sayılır bir zaman aralığınız genellikle olmaz. Ödevler oldukçar sağlam oluyor; bazılarını lisans yaparken bitirme tezi olarak yapıp sunsaydım hiç sırıtmazlardı. Korkutmak için söylemiyorum, buradaki anlayış böyle. Ders dışı zamanlarda sizin düzenli olarak çalışmanız burada kesinlikle şart, ipin ucu bir kere kaçtığında toparlamak için zincirleme uykusuz geceler geçirmek zorunda kalabiliyorsunuz.
    
3. Eğer bir derse katılamayacaksanız veya katılmadıysanız, dersin profesörüne bir e-mail ile neden katılamayacağınızı/katılamadığınızı açıklamanızı öneririm, buna önem veriyorlar.
    
4. Ödev ve projelerinizdeki çalışmalarınızı profesörleriniz yakından takip ediyorlar. Bir ödevi genel notunuza katkısının düşük olacağı gerekçesiyle lütfen atlamayın, bazı profesörler bu duruma takabiliyor ve bir takım sıkıntılar yaratabiliyor.
    
5. “Plagiarism” çok ciddi bir suç ! En basit ödevinizde bile eğer herhangi bir kaynaktan, özellikle internetten, alıntı yapıyorsanızi, kaynağınızı belirtmenizi şiddetle öneririm(direkt kopyala / yapıştır kaynak gösterseniz dahi yapmayın). Ek olarak, okulunuzun “writing center” inde bulunan çalışanlar ödevlerinizi / projelerinizi ücretsiz olarak sizinle birlikte okur ve ingilizceniz ile ilgili hatalar düzeltilir, bol bol ziyaret ediniz.
    
6. Öğrenciler arasında ciddi ama tatlı bir rekabet var. Arkadaşanıza dersle ilgili bir şey soruyorsunuz, ne biliyorsa anlatıyor ve anladığınızdan emin oluyor. Ama aynı arkadaşınıza sınavdan kaç aldığını sorarsanız veya ödevini size göstermesini isterseniz sizi bir anda tersleyebilir. Bir de pazar günü öğlen okulun kütüphanesine gidip boş masa bulamadığınızda şaşırmayın.
    

Öğrenciyken Para Kazanmak : 
 

1. Öğrenciliğiniz resmi olarak başladıktan itibaren yarı zamanlı –haftada en fazla 20 saat- çalışma izniniz olacak. Asgarip ücret Nova Scotia içerisindeki saatlik $10.85’ tir. (16.07.2017 tarihinde kontrol edildi.) Yarı zamanlı iş bulmak bence oldukça kolay, özelilkle garson ve kasiyerlik pozisyonları için sürekli yarı zamanlı çalışacak öğrenci aranıyor. Dolayısıyla haftada en az $217 kazanabilirsiniz. (bahşiş ve bonuslar hariç !). Ek olarak, mesleğinizle ilgili de bir pozisyon bulmanız mümkün; ben ve eşim öğrenciliğimizin son senesinde yarı zamanlı yazılım geliştiricisi olarak çalışabilmiştik. Yarı zamanlı çalışarak hali hazırda ayda net $1600 kazanan tanıdığım var, banka hesabından gözlerimle gördüm.
    
2. Öğrencisi olduğunuz okulun içerisinde sınırsızçalışma hakkınız var. Pek çok Hintli öğrenci arkadaşım okulun içinde 2-3 farklı işte çalışıyorlar. Yalnızca fotokopi çekerek ayda $800 kazanan arkadaşım vardı. Eğer siz de okulunuzun bünyesinde çalışmak isterseniz, okulunuzun resmi kariyer web sayfasını takip ederek rahatlıkla kendinize bir iş bulabilirsiniz. Burada küçük bir tavsiyem, bir tane yakın Hintli arkadaşınız olsun. Adamların bir şekilde okulun içindeki bütün açık pozisyonlardan haberleri oluyor, size yardım ederlerse işiniz çok kolaylaşır. Aşağıdaki resimde gördüğünüz gibi pozisyonlar bulabilirsiniz.
    

1. Eğer Yüksek Lisans veya Doktora amaçlı başvuruyorsanız ve mezuniyet not ortalamanız 3.50/4.00 üstündeyse çeşitli burs imkanlarınız var. Başvururken burs almak istediğinizi niyet mektubunuzda ve başvuru formunda finansınızın sorgulandığı alana muhakkak belirtiniz. Okuldan burs alamasanız bile “Araştırma Görevlisi” olabilir ve hatrı sayılır bir maaş kazanabilirsiniz. Buradaki okulunuzda not ortalamanızı yuksek tutarsanız, başarılı olduğunuz derslerde “Teaching Assistant” olabilir ve saatlik $15-$17 arası kazanabilirsiniz. Ek olarak, bazı profesörler kendi projelerinde birlikte çalışacakları öğrenci arayışında olurlar, muhakkak birkaç tanesine denk gelirsiniz. Eğer not ortalamanız yüksek ise ve profesörle anlaşırsanız, bir anda $10000’i banka hesabınızda görebilirsiniz.
   
   Okulunuzun önerdiği “Funding Opportunities” i muhakkak okulunuzun resmi web sayfasından, ya da okulunuzun International Center’ina sorarak araştırınız. Nova Scotia’ da okumayı düşünenler için:

https://www.dal.ca/faculty/gradstudies/funding/scholarships.html

Önemli: Okulun içinde çalışarak kazandığınız paralardan devlete hiç vergi vermezsiniz! Eyalet bazlı vergi oranlarına aşağıdaki linkten erişebilirsiniz:

https://www.canada.ca/en/revenue-agency/services/tax/individuals/frequently-asked-questions-individuals/canadian-income-tax-rates-individuals-current-previous-years.html

2. Tezli yüksek lisans ücretleri tezsizlerden $1000 civarı daha düşük oluyor. Eğer tezsiz programdaysanız ve ilk dönemin sonunda not ortalamanız yüksek ise hızlıca tezliye geçiş yaparak dönemde ~$1000 kar edebilirsiniz.
    
3. Okulda resmi olarak çalışmaya başladığınızda departmanınızdan “proof of employment” belgesi alıp bu belge ile birlikte eyaletinize dait (devletin sağladığı) sağlık sigortasına başvurun. Normalde okulunuza $500 civarı bir ücreti size sigorta sağlaması için ödüyorsunuz. Eğer sağlık sigortanızı eyalete çevirebilirseniz okul size $500’u iade edecektir (burslu olsanız dahi veriyor, havadan para). Bu pek az kişinin bildiği bir bilgi, hiçbir yerde açık açık yazdığını görmedim.
    
4. Nisan ayı içerisinde “vergi iade” başvurusunu, hiç iade alamıyor olsanız bile mutlaka yapın. Nitekim böylelikle devletten üç ayda bir $150 civarı yardım parası almaya hak kazanacaksınız. Ek olarak, “carry forward income” denen, vergi iadelerinizi her sene düzenli yaptığınız takdirde mezuniyetinizin ardından 1 yıl çalıştıktan sonra $5000 civarı devletten iade alıyorsunuz. Bu sebeple vergi iadelerini kaçırmamak önemli. Okulunuzun “International Center” departmanı size -vergi iade dâhil- devletle ilgili olan tüm işlemlerinizde ücretsiz destek sağlar.
    

Konaklama
 

1. Türkiye’den kalacak yer ayarlamak tahmin ettiğinizden daha fazla uğraştırıcı olabilir, çünkü pek çok ev sahibi Kanada’da olmadığınızdan e-maillerinize veya telefon ile aramalarınıza çoğu zaman geri dönüş yapmıyor. Aramaya erkenden başlayınız. Isınma’nın kiraya dâhil olduğu ev aradığınıza emin olun. 😊
    
2. Tahtakurusu (bedbug) isimli böcek ülkenin genel bir sorunu, en lüks apartmanlarda bile görülebiliyor. Basitçe yatağınızda yaşayan ve uyurken sizi ısıran ve gün boyu sürekli kaşınmanıza sebep olan bir çesit böcek. Bu böcekler sebebiyle buradaki insanlar eşyalı bir eve taşınmak veya ikinci el bir esyanizi (özellikle yatak ve koltuk) satın almak istemez. Eğer taşınmak istediğiniz bina aşağıdaki websitede kayıtlı ise, bedava verseler dahi uzak durmanızı çok şiddetle tavsiye ederim: http://bedbugregistry.com/
    
3. Okulunuzun istediğiniz takdirde mutlaka size sağlayacağı öğrenci yurtları vardır. Öğrenciler parti yapmayı çok seviyorlar, gürültüden rahatsız olmam diyorsanız tercih edebilirsiniz.
    
4. Halifax için 1+1 ev kiraları $750’ den başlıyor, fakat okula yürüme mesafesinde $900’den aşağı bulamazsınız. Tuvalet ve mutfağın ortak kullanıldığı, yalnızca bir oda kiralayabileceğiniz seçenekler mevcut. Bu seçenek her zaman en ucuzu, yalnızsanız değerlendirmenizi öneririm. Ev sahibiniz ortak alanları haftada en az 1 kere temizletmek zorunda olduğundan pek fazla kirlilik oluşmuyor. Önemli bir ayrıntı, kira ödemelerinizi aksatmamaya özen gösteriniz, yoksa hem kredi notunuzu düşer hem de taşınmak istediğiniz zaman ev sahibiniz size olumsuz referans olup -ki muhakkak sizin hakkınızda tartışıyorlar- işinizi zorlaştırabilir.
    

Diger Yaşam Koşulları
 

1. Kış ayları Türkiye’ye kıyasla bir miktar daha çetin geçiyor. Tabi bunu tahmin ettiğimizden Kanada’ya gelir gelmez en kalın ve pahalısından bir ceket alma ihtiyacı hissediyoruz. Bunu yapmanızı önermem, çünkü o ceketten istediğiniz verimi muhtemelen alamayacaksınız. Dışarısı eksi kaç derece olursa olsun toplu taşıma araçlarının içleri (genellikle) ve binaların içleri (kesinlikle) her zaman sıcak (25+ derece) oluyor. Dışarda “oh ne güzel sıcacık” dediğiniz ceketiniz, kapalı bir alana girdiğiniz anda sizi ter içinde bırakıp dışarı çıkınca yeniden üşümenize sebep oluyor. Nitekim hava sıcaklığı da gün içerisinde değişkenlik gösterebiliyor. Benim önerim, orta kalınlıkta ve gerektiğinde üst üste giyebileceğiniz iki adet montunuzun olması. Fakat sağlam, kaymaz tabanlı ve su geçirmeyen bir kar botu almanızı tavsiye ederim.
   
   Şimdiye kadar her kış 3-4 kere kar fırtınasına denk geldik. Kar fırtınasında en az 8 saat şiddetli rüzgarla karışık çok fazla kar yağıyor. Bu günler zaten en az 1 hafta öncesinden meteoroloji tarafından size “alarm” şeklinde duyuruluyor ve okullar/iş yerleri o gün tatil oluyor. Fırtına biter bitmez belediye hızlıca yolları temizliyor ve hayat kaldığı yerden devam ediyor. İlk duyduğunuzda kulağa korkunçmuş gibi gelse de, pek bir numarası yok, hatta tatil olduğu icin hoşumuza bile gidiyor😊.
    

2. Eğer kendi yemeğinizi düzenli olarak kendiniz yapıyorsanız, ayda $300-$400 harcayarak öğünlerinizde gayet kaliteli yiyecekler tüketebilirsiniz. Fiyatlar oldukça uygun, özellikle et fiyatları. Hoşuma giden bir ayrıntı, insanları evde yemek yapmaya özendirmek için pişmemiş gıdalardan vergi alınmıyor. Örneğin, pişmiş $10’ a çiğ tavuk aldığınızda kasada $10 ödüyorken, aynı paraya pişmiş tavuk alırsanız kasada $10 + %15 = $11.5 ödersiniz.
    

Genel Öneriler:

1. Kanada’ya öğrenci olarak gitmeden önce okulunuzun facebook gruplarını kontrol edip kalabalık olanlara üye olunuz. Buralarda yurtdışından gelenlere yardım amaçlı çalışan gönüllüler oluyor, özellikle havalimanında karşılanma, konaklamanızın ayarlanması ve geldiğinizde yapmanız gereken temel işlemler konularında size yardımcı oluyorlar. Birkaç tanesini tespit edip iletişime geçmeye çalışabilirsiniz. Ben ilk geldiğimde, hintli bir grup gece 2’de beni havaalanında karşılayıp evime kadar götürdüler. İki hafta boyunca da her işimde bana yardımcı oldular.
    
2. İş başvurularınızı yapmadan önce özgeçmişinizi Kanada’da genel kullanılan formatta yeniden düzenleyiniz, farklı bir taslak gördüklerinde direkt eleyen işverenler var. Ek olarak, pek çok işyeri özgeçmişinizin yanında sizden neden orada çalışmak istediğinizi açıkladığınız bir “niyet mektubu” da talep etmekte. Okulunuzun “career service” bölümü özgeçmiş ve niyet mektubunuzu hazırlamanız hususunda size ücretsiz destek olur.
    
3. Okul içi veya dışında yarı zamanlı iş bulduğunuzda “social insurance number” başvurunuzu size en yakin “Service Canada” şubesine giderek hemen yapmanızı öneririm; bu numara olmadan maaşınızı alamıyorsunuz. Geciktirirseniz maaşınızı gecikmeli alabilirsiniz.
4. Eğer öğrenciliğiniz bittikten sonra Kanada’ya yerleşmeyi düşünüyorsanız, mümkün oldukça alışverişlerinizde kredi kartı kullanmanızı ve ödemelerini aksatmadan yapmanızı öneririm; çünkü bu kredi notunuzu arttıracak ve vakti geldiğinde mülk almak için daha düşük faizle, daha fazla kredi çekmenize yardımcı olacaktır.
    
5. Aktif olarak araç kullanmayı düşünüyorsanız buradan ehliyet almanız gerekiyor; Türkiye’deki ehliyetiniz (eğer varsa), Kanada’ ya giriş yaptığınızdan itibaren yalnızca ilk 6 ay geçerli. Aracınızı kış aylarında mümkün mertebe kapalı otoparklara park etmeye çalışın, yoksa kullanmadan önce kar temizlemeniz gerekebilir. 😊
    
6. Bulunduğum şehirde (Halifax) nedense pek çok insanın parfüm ve kolonya kokusuna karşı alerjisi var, önemli toplantılarınıza/sunumlarınıza vs. koku sıkarak giderseniz hoş olmayan anılar yaşayabiliyorsunuz. Ben ilk iş günüme parfüm kullanıp gittiğimde yarım saat içerisinde “Bugün git, yarın gel.” deyip geri postaladılar beni ofisten.
    
7. Bazı önemli web siteleri:
   
   -   www.kijiji.ca -> Bu sitede ne ararsanız var. İş ilanları, ikinci el her türlü eşya, kiralık/satılık ev, takas imkanları, ikinci el araçlar, “Haftasonu için börek yapacağım tepsisi $20’ den satıyorum.” tarzı emekçiler 😊. Eğer part-time iş arıyorsanız bu sayfa altında bir post açarak nasıl bir işte çalışmak istediğinizi tecrübelerinizle birlikte paylaşın, sizi 2 hafta içinde en az 5 kişi arayacak, garanti veriyorum 😊.
   
   -    www.careerbeacon.com -> Kanada’nın kariyer.net ‘ i.
   
   -    www.indeed.ca -> Burası da kariyer.net tadında bir site, fakat iki güzel özelligi var: 1. Başvurduğunuz pozisyonlar için özgeçmişiniz incelendiğinde bildirim geliyor. 2. özgeçmişinizi yayınlayıp işverenin sizi bulmasına olanak saglıyor; 3-5 şirket özgeçmişimi görüp burdan bana ulaşmıştı.
   
   -    www.linkedin.com -> LinkedIn oldukça işlevsel bir şekilde kullanılıyor. Eğer bir profiliniz yoksa olabildiğince özen gösterek oluşturmaya başlamanızı öneririm. Bir pozisyon için başvuru yaptığımda o şirketten birileri hemen linkedin profilimi inceliyorlar, hiç şaşmıyor.

 Umarım memnun kaldığınız bir yazı olmuştur. Meşhur tarihi parlamento binamızla kapanışımızı yapalım, hoşçakalın😊.