Burc Karakas · 12 Ekim 2020
COVID-19 salgının etkisine giren dünyada her yıl sahiplerini bulan Nobel ödüllerinden belki de en fazla merak edileni hiç kuşkusuz ki Nobel Ekonomi Ödülüydü. Sabaha karşı bu ödül sahiplerini buldu.
Evet sahiplerini dedik çünkü Nobel Ekonomi Ödülünü bu kez iki kişi kazandı ve bu ikili "Açık arttırma teorisi" üzerine çalışma gerçekleştiren iki iktisatçıdır.
Amerika Birleşik Devleti'nde yaşayan Stanford'lu iki akademisyenin bu çalışması kısaca açık artırma teorisini geliştirmek ve yeni formatlar ile açık artırmaya yeni boyutlar kazandırıyor.
Robert Wilson 1960’lardan itibaren açık artırma teorisi üzerine çalışmalarına başlamış Paul Milgrom ise 1980'lerde bu konu üzerine yoğunlaşarak analizlerini çoğaltmış.
Akademi gerçekleştirdiği açıklamada şunu belirtiyor;
“Paul Milgrom ve Robert Wilson’ın ortaya koyduğu açık artırma teorisi bu objektiflere nasıl ulaşılabileceğini anlamak adına kilit rol oynamaktadır”
yani bu teoriler yalnızca açık artırmalara değil mezatlara ve benzeri konulara da fayda sağlayacak bir şey.
Ödülü veren Kraliyet Akademisi, bu çalışmalar sonucunda elektronik marketlerin açık artırmalar gibi organize olduğunu, finansal varlıkların alınıp satılması, izin verilen karbondioksit emisyon değerlerinin radyo spektrumunun (tayfının) belirlenmesi gibi konuların tümüyle birer açık artırma şeklinde organize edildiğini vurguladı.
Çığlık örneği
Açık artırma teorisini anlamak açısından hayati bir öneme sahip olan “ortak değer” ve “özel değer” kavramına bir örnek veren Akademi, Edvard Munch’ün meşhur Çığlık tablosunu kullandı.
“Bir sanat eseri için bir teklif yapacaksanız yeniden satış değerini de düşünürsünüz ancak kendi içinizde bir “özel değer” de belirlersiniz. Bir bakıma şöminenizin üzerinde durmasından hoşlanacak mısınız, hoşlanmayacak mısınız?
Pek çok açık artırma ortak değerin yanı sıra özel değer bileşenini de barındırır, 1980’lerin başında Paul Migron bunu analiz etmeye başlamıştı.”
Kaliforniya yerel saatiyle yaklaşık olarak gece yarısı saat 3'te ödül törenine bağlanan Wilson ödüle layık görüldükleri için duydukları mutluluğu dile getirdi. hemen ardından kendilerine yöneltilen: “Bir açık artırma üzerinden son olarak satın aldığınız şey neydi” soruya ise, açık artırma ile herhangi bir şey almadığını belirtti ve bri anda salonda bulunan herkesin kahkaha atmasına sebep oldu.
Daha sonra ise yaptığı eklemelerde Wilson, internet reklamlarının karşımıza çıkma sıklığının dahi bir açık artırma sonucu olduğunu örnek gösterdi.
Konuşmasına son verirken de eşinin hatırlatması üzerine eBay'den bir kayak ayakkabısı için açık artırmaya girdiğini belirterek bir tebessüme daha yol açtı.
Hayalinizdeki üniversiteyi bulalım